دردی که از پشت یکی از پاها تیر می کشد … مشکل در راه رفتن… بی حس شدن پا… سوزن سوزن شدن ران … “شوک” یا درد سوزشی در کمر. اینها تنها برخی از علائم شایع یکی از رایج ترین انواع درد یعنی سیاتیک هستند. در اینجا می خواهیم در مورد سیاتیک و شایع ترین علت های آن و همچنین نقش سیاتیک در ایجاد درد و سایر علائمی که می تواند در هر نقطه از کمر تا کف پا احساس شود برای شما توضیحات دقیقی ارائه دهیم.
ریشه علائم سیاتیک
عصب سیاتیک طولانی ترین و بزرگترین عصب بدن است. در هر طرف بدن یک عصب سیاتیک وجود دارد. این عصب حرکت و احساس عضلات در قسمت تحتانی کمر، باسن، ران، ساق پا و کف پا را کنترل می کند.
علائم سیاتیک زمانی ایجاد می شود که بخشی از عصب تحریک می شود، فشرده می گردد (حالت نیشگون) و یا ملتهب می شود. علائم به مکان آسیب و نوع عامل ایجاد کننده بستگی دارد. سیاتیک معمولاً شامل دردی است که از سمت یکی از پاها از ناحیه کمر تا زیر زانو کشیده می شود. با این وجود می تواند باعث درد، بی حسی، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا دردهای تکانشی در هر نقطه ای از مسیر این عصب شود.
شدت علائم از یک قسمت به قسمت دیگر متفاوت است و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. هر چیزی که بر عصب سیاتیک تأثیر بگذارد، مانند ضربه یا بیماری، می تواند علائم سیاتیک را ایجاد کند. اما دو علت رایج و غالب عبارتند از:
- برآمدگی یا فتق دیسک در قسمت پایین کمر
- تنگی کانال نخاعی
عوامل خطر برای بروز سیاتیک
وجود چندین عامل موثر می تواند خطر بروز سیاتیک را افزایش دهد. این عوامل شامل داشتن سن بالا و تغییراتی است که در ستون فقرات در اثر بالا رفتن سن ایجاد می شود. همچنین اضافه وزن باعث افزایش فشار روی ستون فقرات می شود که می تواند به نوبه خود عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد.
از طرفی اگر بر اساس شغلتان مجبور هستید برای مدت طولانی بنشینید (چه پشت میز یا پشت فرمان) یا اگر کارهای سنگین را با چرخش و خم شدن مکرر انجام می دهید، ممکن است در معرض خطر ایجاد سیاتیک باشید. اگر مبتلا به دیابت هستید در معرض خطر بیشتری قرار دارید. بعلاوه سیگار کشیدن می تواند تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات را تشدید کند که خطر سیاتیک را افزایش می دهد.
فتق دیسک شایع ترین علت سیاتیک
“لغزش” یا فتق دیسک که به دیسک کمر معروف است، شایع ترین علت سیاتیک است.
دیسک‌ها همانند «بالشتک‌های» گرد و ضربه‌گیری هستند که بین هر یک از استخوان‌های ستون فقرات (مهره‌ها) قرار می گیرند.
هنگامی که بافت ژله مانند داخل دیسک در اثر فشار پوشش محافظ خود برآمده می شود یا راه خود را بین دو مهره فشار می دهد و تنگ می کند، می تواند به اعصاب ستون فقرات اطراف خود فشار وارد کرده و علائم سیاتیک را ایجاد کند.
دیسک های لغزنده در قسمت پایین کمر معمولاً مهره های قسمت پایینی ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می دهند. این ناحیه که ناحیه کمر (ناحیه لومبار) نامیده می شود، در مجاورت عصب سیاتیک قرار دارد.
تنگی کانال نخاعی دومین علت شایع سیاتیک
تنگ شدن پیشرونده ستون استخوانی و فضای بین مهره های کمری (وضعیتی به نام تنگی نخاع) می تواند عصب سیاتیک را “فشرده” کند و علائم سیاتیک را ایجاد نماید.
همان فرآیندهایی که باعث آسیب استخوانی در طول زمان می شود می تواند بر رباط های ستون فقرات که مهره ها را در جای خود نگه می دارند نیز تأثیر بگذارد. این رباط ها در نهایت متورم میگردند و در نتیجه کانال نخاعی را کوچکتر کرده و موجب برخورد به عصب می شوند.
سایر علل سیاتیک
سایر علل که می تواند عصب سیاتیک را تحت تاثیر قرار دهد اما شیوع کمتری دارند شامل:
- آسیب تروماتیک، مانند شکستگی لگن
- مهره های ناهماهنگ (اسپوندیلولیستزیس)
- اضافه وزن یا افزایش وزن در دوران بارداری که به عصب سیاتیک فشار وارد می کند.
- سرطان هایی که در صورت گسترش به ستون فقرات یا لگن عصب سیاتیک را تحت فشار قرار می دهند.
- کیست یا آبسه روی ستون فقرات یا نزدیک آن
- اسپاسم یا التهاب عضلانی
- بیماری پاژه (که باعث رشد بیش از حد استخوان می شود)
- سندرم پیریفورمیس، که در آن یک عضله پیریفورمیس خیلی سفت در باسن، عصب سیاتیک زیرین را منقبض می کند.
افق درمان سیاتیک امیدوار کننده است
چشم انداز درمانی بیشتر افراد مبتلا به سیاتیک امیدوار کننده است. علائم سیاتیک معمولا در حدود یک ماه (با یا بدون درمان) برطرف می شوند. اگر علائم خیلی شدید باشد مدت زمان لازم برای بهبودی می تواند طولانی تر شود با این وجود در این شرایط نیز چشم انداز درمان هنوز عالی است.
