درد (Pain) یک اصطلاح کلی برای بیان احساسات ناخوشایندی است که از فعال شدن سیستم عصبی ناشی می‌شود. دامنه درد میتواند از آزاردهنده تا ناتوان کننده متغیر باشد. ممکن است مانند ضربه چاقو احساس شود یا به‌صورت مبهم باشد. همچنین ممکن است به‌صورت ضربان دار، نیشگون گرفتن و سوزش توصیف شود.
درد ممکن است مداوم باشد، به‌طور مکرر شروع و متوقف شود، یا ممکن است فقط تحت برخی شرایط رخ دهد. درد می تواند حاد باشد، به‌طور ناگهانی ایجاد شود و برای مدت کوتاهی ادامه یابد. یا ممکن است مزمن باشد، با اثرات مداوم که برای مدتی طول می‌کشد یا به‌طور مکرر طی چندین ماه یا سال عود می‌کند. درد ممکن است موضعی باشد و قسمت خاصی از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد یا عمومی باشد، مانند دردهای کلی بدن مرتبط با آنفولانزا.
واکنش افراد به درد متفاوت است. برخی افراد تحمل درد بالایی دارند، درحالی‌که برخی دیگر این‌گونه نیستند. در حقیقت درد یک مقوله بسیار ذهنی است. درد ما را از وجود مشکلی در بدن مطلع می‌سازد و نکاتی در مورد علت ایجاد آن به ما می‌دهد. برخی از دردها به‌راحتی قابل تشخیص هستند و می‌توان آنها را در خانه مدیریت کرد؛ اما انواع دیگر درد ممکن است نشانه‌ی یک بیماری جدی باشد که برای درمان آن نیاز به درمان‌های جدی پزشکی است.
تعربف درد در روانشناسی به نقل از سایت britannica:
درک درد ناشی از پردازش مغز برای ورودی حسی جدید با خاطرات و احساسات موجود است، به همان شیوه ای که سایر ادراکات تولید می شوند. تجارب دوران کودکی، نگرش‌های فرهنگی، وراثت و جنسیت عواملی هستند که به رشد ادراک و واکنش هر فرد نسبت به انواع مختلف درد کمک می‌کنند. اگرچه برخی از افراد ممکن است از نظر فیزیولوژیکی بهتر از دیگران بتوانند درد را تحمل کنند، عوامل فرهنگی به جای وراثت معمولاً این توانایی را نشان می دهند.
britannica
علل ایجاد درد چیست؟
در برخی موارد، درد به‌وضوح ناشی از یک آسیب یا شرایط پزشکی خاص می‌باشد. در سایر موارد علت درد ممکن است چندان واضح نباشد و یا در مورد آن تردید وجود داشته باشد. برخی از علل شایع درد عبارت‌اند از:
- سردرد
- دندان درد
- گلودرد
- معده درد یا گرفتگی شکمی
- گرفتگی یا کشیدگی عضلانی
- بریدگی، سوختگی یا کبودی
- شکستگی استخوان
بسیاری از بیماری‌ها یا اختلالات مانند آنفولانزا، آرتریت، اندومتریوز و فیبرومیالژیا می‌توانند منجر به احساس درد شوند. بسته به علت زمینه‌ای، ممکن است علائم دیگری نظیر خستگی، تورم، حالت تهوع، استفراغ یا تغییرات خلقی در فرد ایجاد شود.
انواع درد
انواع مختلفی از درد و همچنین امکان تجربه بیش از یک نوع به‌طور هم‌زمان وجود دارد. اگر احساس درد دارید، شناسایی نوع درد میتواند به پزشک کمک کند تا با محدود کردن علل بالقوه آن، یک برنامه درمانی را در پیش بگیرد.
درد حاد
درد حاد در زمان کوتاه و به‌طور ناگهانی و اغلب به دلیل یک آسیب شناخته‌شده، بیماری، یا یک فرآیند درمانی رخ می‌دهد. برای مثال درد حاد ممکن است درنتیجه موارد زیر باشد:
- صدماتی مانند بریدگی، سوختگی، کشیدگی عضلانی یا شکستگی استخوان
- بیماری‌هایی مانند مسمومیت غذایی، گلودرد استرپتوکوکی یا آپاندیسیت
- اقدامات پزشکی مانند تزریق، کارهای دندانپزشکی یا جراحی
درد حاد معمولاً در عرض چند روز، هفته یا ماه پس از درمان یا رفع علت آن از بین می‌رود. تقریباً همه افراد در دوره‌ای از زندگی خود درد حاد را تجربه می‌کنند.
درد مزمن
درد مزمن طی چندین ماه یا سال ادامه می‌یابد، گاهی به سراغ فرد می‌آید و می‌رود. این درد ممکن است ناشی از برخی بیماری‌ها مانند آرتریت، فیبرومیالژیا، میگرن مزمن یا سرطان باشد. برخی از افراد حتی پس از بهبودی آسیب اولیه، همچنان درد مزمن را تجربه می‌کنند.
در برخی موارد، تشخیص علت درد مزمن دشوار است؛ زیرا ممکن است افراد زمانی درد مزمن را تجربه کنند که شواهد دیگری از آسیب یا بیماری وجود نداشته باشد. این مورد به‌عنوان درد عملکردی شناخته می‌شود.
منبع مورد اعتماد نظرسنجی ملی سلامت در سال 2019 نشان داد که تقریباً از هر 5 بزرگسال در ایالات متحده، 1 نفر دچار درد مزمن است. در بیش از 7 درصد این افراد درد مزمن عملکرد آنها را در محل کار و زندگی عادی مختل می‌کرد.
درد نوسیسپتیو (Nociceptive)
این درد ناشی از آسیب بافتی است. به‌عنوان مثال، ممکن است در اثر صدماتی مانند بریدگی، سوختگی، کبودی یا شکستگی ایجاد شود. همچنین ممکن است به دلیل بیماری‌هایی باشد که باعث التهاب و آسیب بافتی می‌شوند، مانند آرتریت، پوکی استخوان، یا بیماری التهابی روده (IBD).
هنگامی‌که این درد در پوست، ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، مفاصل یا استخوان‌ها وجود داشته باشد، به‌عنوان درد جسمی و زمانی که در اندام‌های داخلی شما ایجاد می‌شود، به‌عنوان درد احشایی شناخته می‌شود.
درد نوسیسپتیو میتواند حاد یا مزمن باشد، بسته به علت زمینه‌ای ممکن است احساس درد، ضربان، یا درد متمرکز آزاردهنده داشته باشید. این درد نیز در طول زندگی میتواند همه افراد را تحت تأثیر قرار دهد.
درد عصبی
درد نوروپاتیک ناشی از آسیب عصبی است که ممکن است در اثر انواع صدمات و بیماری‌ها ایجاد شود. به عنوان مثال، اگر یکی از دیسک‌های ستون فقرات شما از جای خود خارج شود و به عصب فشار بیاورد، ممکن است دچار درد نوروپاتیک شوید. همچنین ممکن است درنتیجه برخی بیماری‌ها مانند زونا، دیابت، ام‌اس یا سرطان دچار درد نوروپاتیک شوید.
یک مطالعه در ایالات متحده نشان داد که 10 درصد از بزرگسالان دردی را تجربه می‌کنند که احتمالاً عصبی است و کمی به درد مزمن شباهت دارد، اما ممکن است درد حاد نوروپاتیک نیز رخ دهد. درد نوروپاتیک ممکن است مانند یک ضربه چاقو، تیراندازی و سوزش احساس شود. همچنین ممکن است متوجه شوید که نسبت به لمس، حرکت یا دمای سرد و گرم حساس هستید.
درد عملکردی
درد عملکردی بدون بروز آسیب یا آسیب آشکار به بدن شما ایجاد می‌شود. بر اساس گزارش محققان BJA Education، بیش از 15 درصد از جمعیت جهان به سندرم درد عملکردی مبتلا هستند. نمونه‌هایی از سندرم‌های درد عملکردی عبارت‌اند از:
- فیبرومیالژیا که باعث درد گسترده در سراسر بدن می‌شود.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) که باعث درد شکم می‌شود.
- اختلال عملکرد گیجگاهی فکی که باعث درد فک می‌شود.
- درد مزمن قفسه سینه که باعث درد قفسه سینه می‌شود.
مطلب مرتبط: درد ارجاعی چیست؟
درخواست کمک پزشکی
در شرایط زیر لازم است با خدمات فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و یا به پزشک متخصص درد مراجعه نمایید:
- آسیب‌های ناشی از یک تصادف یا حادثه ازجمله خونریزی شدید یا غیرقابل کنترل، شکستگی استخوان، یا آسیب سر
- درد داخلی حاد و شدید که ممکن است نشانه یک مشکل جدی مانند پارگی آپاندیس یا سوراخ شدن روده باشد.
- درد در قفسه سینه، پشت، شانه‌ها، گردن یا فک با سایر علائم یا نشانه‌های احتمالی حمله قلبی، مانند فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه، ضعف، عرق سرد، حالت تهوع یا استفراغ.
- اختلال در زندگی روزمره مانند بروز مشکلاتی در خوابیدن، کار کردن، یا شرکت در سایر فعالیت‌ها.
درد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در صورت مراجعه به پزشک به دلیل درد، فرد متخصص ابتدا معاینات فیزیکی لازم را به عمل می‌آورد. در ادامه سوالاتی از شما پرسیده می‌شود. لازم است قادر به توصیف درد خود باشید تا مواردی ازجمله زمان شروع درد، زمان شدیدتر شدن آن و همچنین شدت درد (خفیف، متوسط و شدید) را به پزشک گزارش دهید.
همچنین ممکن است پزشک سوالات زیر را از شما بپرسد:
- چگونه درد زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
- آیا علائم دیگری دارید؟
- آیا محرک‌هایی وجود دارند که شدت درد را بیشتر کند؟
- آیا هیچ بیماری تشخیص داده‌شده‌ای دارید؟
- آیا اخیراً درگیر آسیب یا بیماری بوده‌اید؟
- آیا اخیراً برنامه غذایی یا ورزش خود را تغییر داده‌اید؟
- آیا دارو یا مکمل مصرف میکنید؟
بسته به علائم و سابقه پزشکی شما، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را برای بررسی علل بالقوه درد تجویز کند:
- آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع یا آزمایش مایع مغزی نخاعی با هدف بررسی علائم عفونت یا سایر بیماری‌ها
- آندوسکوپی به‌منظور بررسی علائم آسیب یا سایر مشکلات در دستگاه تنفسی، گوارشی، ادراری یا تناسلی
- عکسبرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن، اسکن ام آر آی یا اسکن اولتراسوند (Ultrasound scan) جهت بررسی علائم آسیب در عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها، اعصاب یا اندام‌های داخلی
- بیوپسی (بافت برداری) به‌منظور جمع‌آوری نمونه‌ای از بافت برای تجزیه و تحلیل
- تست‌های عملکرد عصبی به‌منظور آگاهی از نحوه عملکرد اعصاب شما
- تست‌های روان‌شناختی جهت بررسی شرایطی مانند افسردگی
درصورتی‌که پزشکان نتوانند هیچ نشانه‌ای از آسیب زمینه‌ای که ممکن است منجر به بروز درد شود پیدا کنند، احتمال ابتلای شما به سندرم درد عملکردی وجود دارد. این سندرم‌ها بر اساس علائم و پس از رد سایر علل احتمالی درد تشخیص داده می‌شوند.
درد چگونه درمان می‌شود؟
درمان درد بستگی به علل یا آسیبی که موجب بروز آن شده است دارد، البته درصورتی‌که این علل تشخیص داده شوند. درد حاد به‌طورکلی پس از درمان یا رفع علت از بین می‌رود. مدیریت درد مزمن ممکن است دشوارتر باشد. همچنین در مورد درد عملکردی که ناشی از یک علت ناشناخته است شرایط سخت‌تر می‌شود.
در صورتیکه دردی دارید که ناشی از جراحت است، ممکن است با گذشت زمان به‌طور طبیعی بهبود یابد یا ممکن است به دارو، جراحی یا سایر مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشید. اگر درد شما ناشی از عفونت باشد، ممکن است خودبه‌خود برطرف شود یا احتمالاً به دارو یا درمان‌های دیگر نیاز داشته باشید.
اگر بیماری مزمنی مانند آرتریت، سرطان یا میگرن مزمن دارید، پزشک ممکن است برای کمک به درمان آن دارو، جراحی یا سایر روشهای درمانی را تجویز و درمان‌هایی را برای کاهش درد توصیه کند. به عنوان مثال:
- مسکن‌های بدون نسخه، مانند استامینوفن، آسپرین، یا ایبوپروفن
- داروهای ضدالتهابی تجویزی، مانند کورتیکواستروئیدها یا انواع خاصی از مهارکننده‌های COX-2
- داروهای مخدر که برای درد حاد پس از جراحت یا جراحی تجویز می‌شوند
- داروهای ضدافسردگی یا ضد تشنج که ممکن است برای برخی از انواع دردهای عصبی یا سندرم‌های درد عملکردی تجویز شوند.
- فیزیوتراپی که به تسکین درد ناشی از صدمات یا برخی بیماری‌های خاص مانند آرتریت یا مولتیپل اسکلروزیس کمک می‌کند.
- کاردرمانی که به شما کمک کند یاد بگیرید چگونه فعالیت‌ها و محیط‌های روزانه خود را برای محدود کردن درد تطبیق دهید.
درمان‌های تکمیلی
پزشک شما همچنین ممکن است درمان‌های تکمیلی را توصیه کند، مانند:
- بیوفیدبک که در آن یک درمانگر با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی به شما کمک می‌کند یاد بگیرید چگونه به‌طور آگاهانه عملکردهای بدن مانند تنفس را کنترل کنید.
- طب سوزنی یا طب فشاری که در آن پزشک نقاط فشار خاصی را بر روی بدن شما تحریک می‌کند تا به تسکین درد مزمن کمک کند.
- ماساژ که در آن درمانگر عضلات یا سایر بافت‌های نرم را می‌مالد، ورز می‌دهد یا به آنها فشار می‌آورد تا به کاهش تنش و درد کمک کند.
- مدیتیشن که در آن ذهن خود را به روش‌هایی متمرکز میکنید که برای از بین بردن استرس و تنش در نظر گرفته شده است.
- تای چی یا یوگا که حرکات ملایم و تنفس عمیق را برای کشش و تحریک عضلات و کاهش تنش ترکیب می‌کند.
- آرام سازی پیشرونده عضلانی که در آن شما آگاهانه گروه‌های مختلف عضلانی را سفت و سپس شل میکنید تا آرامش طبیعی را تقویت کنید.
- تصویرسازی هدایت شده که در آن شما تصاویر آرام بخش را تجسم میکنید
تغییرات سبک زندگی یا درمان‌های خانگی
پزشک شما همچنین ممکن است تغییرات سبک زندگی یا درمان‌های خانگی را برای کمک به مدیریت درد توصیه کند. برای مثال:
- برای کاهش تورم و التهاب دردناک ناشی از جراحات یا بیماری‌های مزمن مانند آرتریت، از یک کمپرس سرد یا یخ پیچیده شده استفاده کنید.
- برای کاهش سفتی، درد یا گرفتگی عضلات از پدهای گرم‌کننده استفاده کنید یا حمام آب گرم بگیرید.
- فعالیت‌ها یا محرک‌هایی که درد شما را بدتر می‌کنند محدود یا از آنها اجتناب کنید.
- اقداماتی را برای محدود کردن و کاهش استرس انجام دهید.
- ورزش ملایم منظم داشته باشید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- وزن خود را کاهش دهید.
برای صدمات جزئی که نیاز به مراقبت پزشکی ندارند، قانون کلی RICE را دنبال کنید. این قانون از ابتدای کلمات انگلیسی Rest، Ice، Compress و Elevate گرفته شده است که در زیر توضیح داده می‌شوند:
- Rest: به ناحیه آسیب دیده استراحت دهید.
- Ice: ناحیه آسیب دیده را با استفاده از کیسه سرد یا کیسه یخ بسته بندی شده با حوله به مدت 10 تا 20 دقیقه بار سرد کنید.
- Compress: ناحیه آسیب دیده را فشار دهید و برای حمایت بیشتر یک باند کشی به دور آن بپیچید، اما نه آنقدر محکم که باعث بیحسی شود.
- Elevate: ناحیه آسیب دیده را در سطحی بالاتر از قلب خود قرار دهید.
نتیجه گیری
درد نشانه این است که مشکلی در بدن شما وجود دارد. ممکن است ناشی از طیف گسترده‌ای از آسیب‌ها، بیماری‌ها و سندرم‌های درد عملکردی باشد. به‌طورکلی، در صورت شناسایی درد، مؤثرترین راه برای درمان، رسیدگی به علت زمینه‌ای آن است. در برخی موارد، آسیب یا بیماری ایجادکننده درد ممکن است خودبه‌خود بهبود یابند. در موارد دیگر، برای درمان علت به دارو، جراحی یا سایر روشهای درمانی نیاز است. گاهی اوقات، پزشک شما ممکن است نتواند علت بیماری را شناسایی کند.
اگر فکر میکنید درد شما ناشی از یک آسیب یا بیماری جدی است که برای درمان نیاز به مراقبت پزشکی دارد و یا دردی را تجربه کرده‌اید که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند با دکتر درد یا خدمات فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید و موضوع را با آنها در میان بگذارید. پزشک متخصص درد میتواند به شما کمک کند تا برنامه‌ای در جهت مدیریت این درد در پیش بگیرید.
