اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به بیماری‌های ارثی وجود داشته باشد احتمال می‌رود که شما هم به همان بیماری‌ها مبتلا شوید. این مسئله در مورد تنگی کانال نخاع نیز صدق می‌کند که حدود 50000 – 250000 نفر از شهروندان آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. آیا تنگی کانال نخاع ارثی است؟ آیا ممکن است این بیماری را از والدین خود به ارث برده باشید؟
در این مقاله درباره خطر ابتلا به تنگی کانال نخاع توضیح داده میشود.
آیا با بالا رفتن سن همه افراد به تنگی کانال نخاع مبتلا می‌شوند؟
احتمال می‌رود که با بالا رفتن سن همه افراد به تنگی کانال نخاع مبتلا شوند زیرا بالا رفتن سن بر ستون فقرات تاثیر می‌گذارد. با این حال ابتلا به تنگی کانال نخاع بدین معنا نیست که همه افراد ملزم به انجام عمل جراحی ستون فقرات هستند.
تنگی کانال نخاع به باریک بودن مجرای نخاعی مربوط میشود. تنگی کانال نخاع موجب فشردگی عصب، بروز درد و اختلال در سیستم عصبی خواهد شد. اگر باریک بودن کانال نخاع سبب فشردگی عصب نشود ممکن است علائم بیماری بروز کند.
چطور بالا رفتن سن موجب تغییر در ستون فقرات میشود؟
با بالا رفتن سن ستون فقرات فرد دچار تغییرات متعددی خواهد شد. این تغییرات عبارتند از:
- تحلیل غضروف: برای مثال غضروفی که از مفاصل بین مهره ای محافظت می‌کند به مرور زمان تحلیل می‌رود. در این صورت استخوان‌ها به یکدیگر ساییده شده که سبب بروز درد و التهاب خواهد شد. احتمال می‌رود که با بالا رفتن سن و تحلیل غضروف‌ها افراد به خار استخوان مبتلا شوند. بنابراین سایش استخوان‌ها و اشغال فضای داخلی کانال نخاعی موجب تنگی کانال نخاع می‌گردد.
- تحلیل دیسک بین مهره ای: بالا رفتن سن روی ستون فقرات تاثیر گذاشته و موجب تحلیل دیسک بین مهره ای خواهد شد. دیسک بالشتک مانند بین مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته و از آسیب به ستون فقرات جلوگیری می‌کند.
متاسفانه با بالا رفتن سن دیسک‌های بین مهره ای نازک، خشک و ساییده می‌شوند. در نهایت این دیسک‌ها متورم، بیرون زده یا پاره خواهند شد. دیسک‌های بین مهره ای آسیب دیده سبب تنگی کانال نخاع می‌شوند.
- ضخامت رباط‌ها: رباط‌ها بافت ضخیمی هستند که استخوان‌ها را به هم متصل می‌نمایند. رباط‌های ستون فقرات با تاثیرگذاری بر عصب و ماهیچه‌ها، ستون فقرات را ثابت نگهمی‌دارند. با افزایش سن رباط‌های ستون فقرات همه افراد و به خصوص بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید ضخیم‌تر میشود. ورم رباط‌های ستون فقرات سبب ابتلا به تنگی کانال نخاع خواهد شد.
چه کسانی در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع هستند؟
عوامل بسیاری سبب می‌شوند تا برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع قرار گیرند. این عوامل عبارتند از:
- سن: همانطور که در قسمت قبلی اشاره شد احتمال ابتلا به تنگی کانال نخاع در اغلب موارد با بالا رفتن سن بیشتر میشود. بنابراین افراد بالای 50 سال بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع هستند.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع هستند. با این حال علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما متخصصان بر این باورند که بارداری، تفاوت‌های ساختاری لگن و هورمون‌های زنانه علت ابتلا به این بیماری می‌باشد.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد از بدو تولدکانال نخاعی باریک‌تری دارند. اگر باریک بودن کانال نخاعی مادرزادی باشد احتمال اینکه به بیماری تنگی کانال نخاع مبتلا شوید بیشتر خواهد بود گرچه عوامل دیگر هم در ابتلا به این بیماری دخیل هستند.
- سایر شرایط: بیمارانی که ستون فقرات آن‌ها آسیب دیده یا مبتلا به انحنای ستون فقرات هستند بیشتر در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع قرار دارند. ضربه به ستون فقرات روند طبیعی درمان را مختل کرده و باعث التهاب میشود. اگر آسیب به ستون فقرات کاملا درمان نشود التهاب تشدید شده و بر فضای داخلی کانال نخاع تاثیر می‌گذارد که در نهایت منجر به تنگی کانال نخاع خواهد شد.
اگر والدینم به تنگی کانال نخاع مبتلا باشند احتمال می‌رود که من هم به این بیماری مبتلا شوم؟
در صورتی که والدینتان به تنگی کانال نخاع مبتلا باشند لزوما شما هم به این بیماری مبتلا نخواهید شد. گرچه این بیماری ارثی نیست اما عوامل ژنتیکی در ابتلا به تنگی کانال نخاع مؤثر هستند.
براساس پژوهش انجام شده در سال 2015، عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی در ابتلا به بیماری تنگی کانال نخاع مورد بررسی قرار گرفته و نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تنگی کانال نخاع و تحلیل دیسک بین مهره ای تا حدود زیادی ارثی می‌باشد.
مقایسه ارثی بودن و اکتسابی بودن تنگی کانال نخاع
اگر طناب نخاعی از بدو تولد باریک‌تر از حد معمول باشد تنگی کانال نخاع ارثی است. با بالا رفتن سن، ستون فقرات تحلیل می‌رود که در این صورت تنگی کانال نخاع اکتسابی خواهد بود. تنگی کانال نخاع در اغلب موارد اکتسابی است و به این دلایل بروز می‌کند:
- فتق دیسک: در این صورت دیسک آسیب دیده از کانال نخاع بیرون زده و به عصب‌های مجاور فشار می‌آورد.
- ورم مفاصل: افزایش اصطکاک موجب رشد خارهای استخوان میشود که در این صورت خارها فضای درون کانال نخاع را اشغال خواهند کرد.
- اسپوندیلولیستزیس یا رانش مهره: اگر مهره ستون فقرات از جای خود بیرون بزند فضای درون کانال نخاع محدود میشود.
- ضخیم بودن رباط‌های کانال نخاع
- آسیب‌های شدید ستون فقرات: چنانچه ستون فقرات به شدت آسیب دیده باشد متورم شده و سبب تنگ شدن کانال نخاع می‌گردد.
فقط 9 درصد از بیماری‌های تنگی کانال نخاع به دلایل ارثی است. این موارد عبارتند از:
- کوتاهی پایه قوس مهره ای: مهره‌های ستون فقرات تکه‌های استوانه مانند استخوانی هستند که طناب نخاعی را پوشانده و بخشی از مهره ستون فقرات را به بقیه مهره‌ها متصل می‌کنند. بعضی افراد از بدو تولد به بیماری کوتاهی پایه قوس مهره ای مبتلا هستند. این بیماری اندازه کانال نخاع را محدود می‌کند.
- آکندروپلازی: در بیماری آکندروپلازی رشد استخوان متوقف میشود. بدین ترتیب تولید پروتئین فیبروبلاست مختل گردیده؛ در نتیجه غضروف تشکیل نمی‌شود و سبب تنگی کانال نخاع خواهد شد.
- استئوپتروزیس: این بیماری در اثر اختلالات ژنتیکی بروز می‌کند گرچه ابتلا به این بیماری نادر است اما این اختلال سبب سفت شدن بیش از حد استخوان خواهد شد. بنابراین افراد مبتلا به این بیماری بیشتر در معرض ابتلا به تنگی کانال نخاع هستند.
- اسپینا بیفیدا: این بیماری مادرزادی است و بر ستون فقرات، طناب نخاعی و عصب‌های نخاع تاثیر می‌گذارد. بنابراین ستون فقرات و نخاع به خوبی تکامل نیافته و منجر به تنگی کانال نخاع می‌گردد.
در صورت ابتلا به تنگی کانال نخاع چه مدت زنده خواهم ماند؟
در صورت ابتلا به تنگی کانال نخاع تا آخر عمر زنده خواهید ماند و این بیماری خطرناک نیست گرچه در موارد جدی سبب معلولیت میشود که در صورت عدم درمان ممکن است عصب‌ها برای همیشه آسیب ببینند. هنگام بیماری سندرم دم اسبی، همه عصب‌های پایین ستون فقرات فشرده شده و آسیب می‌بینند که سبب تنگی کانال نخاع می‌گردد. در صورتی که بیماری سندرم دم اسبی کاملا مداوا نشود احتمال می‌رود که پاهای بیمار فلج شود و در دفع ادرار و مدفوع مشکل داشته باشد.
در صورت تشخیص تنگی کانال نخاع یا مواجه با یکی از علائم سندرم دم اسبی فورا برای مداوا اقدام کنید.
- درد شدید در قسمت پایین کمر
- بی حسی در ناحیه پرینه، کشاله ران و قسمت داخلی ران‌ها
- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع
- بی حسی در هر دو پا
- حرکت نکردن هر دو پا
- مشکلات رفلاکس معده
آیا ابتلا به تنگی کانال نخاع طول عمر را کاهش می‌دهد؟
اگر تنگی کانال نخاع فورا درمان شود طول عمر را کاهش نمی‌دهد. در صورتی که این بیماری در مراحل اولیه به خوبی مداوا گردد بر طول عمر تاثیر ندارد. به علاوه نتایج یک پژوهش نشان داده است احتمال مرگ بیماران مسن که تحت عمل جراحی تنگی کانال نخاع قرار می‌گیرند کمتر از سایر افراد خواهد بود. بنابراین عمل جراحی تنگی کانال نخاع بر طول عمر افراد تاثیر نخواهد داشت. عوامل بسیاری بر طول عمر تاثیر می‌گذارند که برخی از این عوامل تحت کنترل شما هستند. اگر به تنگی کانال نخاع مبتلا هستید برای داشتن طول عمر بیشتر این نکات را رعایت کنید.
- داشتن برنامه ورزشی روزانه: ورزش کردن بر طول عمر تاثیر می‌گذارد. در صورت ابتلا به بیماری تنگی کانال نخاع از انجام ورزش‌های سنگین خودداری کنید. پیاده‌روی، شنا و ایروبیک انجام دهید.
- کنترل اضطراب: برای بسیاری از افراد ابتلا به تنگی کانال نخاع دلهره آور است. متاسفانه استرس بر طول عمر شما تاثیر می‌گذارد. انجام مدیتیشن، خوابیدن به موقع، یادداشت برداری روزانه و برقراری ارتباط میزان استرس را کاهش می‌دهد.
- کاهش میزان مصرف الکل و خودداری از سیگار کشیدن: نوشیدن الکل و سیگار کشیدن، بیماری تنگی کانال نخاع را تشدید کرده و طول عمر را کاهش می‌دهد. بنابراین با عادت کردن به این کارها سلامت طولانی مدت خود را تضمین کنید.
- مراجعه دائم به پزشک: در صورت ابتلا به بیماری تنگی کانال نخاع باید دائما به پزشک مراجعه کنید. بنابراین سالی یک بار نزد کارشناس سلامت خود بروید تا بیماری‌های شما تشخیص داده شود و برای مداوا اقدام گردد.
- داشتن وزن ایده آل: چاقی به ستون فقرات فشار آورده و خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌کند. بنابراین بهترین راه برای داشتن طول عمر بیشتر رسیدن به وزن ایده آل است.
- رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی: داشتن رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی التهاب را متوقف کرده و از سوء تغذیه جلوگیری می‌کند.
مطلب مرتبط: ۹ ورزش مفید برای درمان تنگی کانال نخاعی کمر و گردن
تنگی کانال نخاع چگونه درمان میشود؟
درمان تنگی کانال نخاع به شدت بیماری، برنامه درمان و اینکه بیمار چه موقع برای معالجه اقدام کند بستگی دارد.
درمان تنگی کانال نخاع بدون انجام عمل جراحی
تنگی کانال نخاع برخی بیماران بدون انجام عمل جراحی مداوا میشود. در صورتی که تنگی کانال نخاع در مراحل اولیه تشخیص داده شود در اغلب موارد قابل درمان خواهد بود.
روش‌های درمانی غیر جراحی مؤثر در درمان تنگی کانال نخاع عبارتند از:
- فیزیوتراپی
- استراحت کردن و تغییر سبک زندگی
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- مراقبت‌های کایروپراکتیک (جابجا کردن ستون فقرات با ماساژ)
- طب سوزنی
- ماساژ درمانی
- تزریق اپیدورال کمری
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع که بدون انجام عمل جراحی مداوا می‌شوند باید ضمن مراقبت از ستون فقرات، نحوه نشستن و ایستادن خودشان را اصلاح نموده، نسبت به خرید صندلی مخصوص کار با کامپیوتر اقدام نمایند، ورزش کنند و از انجام فعالیت‌های سنگین بپرهیزند.
درمان تنگی کانال نخاع با انجام عمل جراحی
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع که پس از 12 – 6 ماه درمان نمی‌شوند ملزم به انجام عمل جراحی هستند. خوشبختانه جراحی دکامپرشن برای بیماران مبتلا به این بیماری نتایج خوبی داشته است که از کمر درد جلوگیری کرده و مانع بروز اختلال در سیستم عصبی خواهد شد.
درمان تنگی کانال نخاع با انجام جراحی دکامپرشن میسر است. بدین ترتیب فضای بیشتری در کانال نخاع ایجاد شده و به عصب‌ها فشار کمتری وارد میشود. در جراحی لامینکتومی بخش کوچکی از استخوان لامینا از پشت مهره ستون فقرات برداشته خواهد شد که بدین ترتیب در کانال نخاع، فضای بیشتری ایجاد می‌گردد.
جراحان در اغلب موارد جراحی دکامپرشن را توأم با جراحی فیوژن ستون فقرات انجام می‌دهند تا ستون فقرات ثابت نگه داشته شود. بدین ترتیب استخوان لامینا از طریق پیوند، جانشین استخوان آسیب دیده می‌گردد و مانع حرکت ستون فقرات میشود.
متاسفانه جراحی فیوژن ستون فقرات در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع محدودیت‌های حرکتی ایجاد می‌کند. این محدودیت‌های حرکتی بر سایر قسمت‌های ستون فقرات و بر نتایج جراحی تنگی کانال نخاع تاثیر می‌گذارد.
