امروزه از شایع ترین علل مراجعه به کلینیک درد، درد زانو بعلت آرتروز یا استئوارتریت مفاصل میباشد. در حال حاضر، در میان روش های تزریق داخل مفصلی زانو نظیر سلول درمانی،تزریق اوزون، ژل هیالورونیک، PRP و ارتوکین، جدیدترین درمان آرتروز و بهترین گزینه درمانی در تمام دنیا، سلول درمانی زانو و تزریق سلولهای بنیادی داخل مفصل هست. مزیت این درمان بر سایر روشهای تزریق داخل مفصلی این است که علاوه بر توقف و آهسته کردن روند آرتروز، باعث بهبود آرتروز نیز میشوند و تاثیری طولانی مدت از خود به جا میگذارند.
آرتروز نوعی اختلال التهابی مزمن و عارضه ای خود ایمنی است که می توان آن را از طریق تزریق سلول بنیادی به زانو، درمان کرد. سلول های بنیادی، همانطور که از نامشان پیداست، با طی کردن یک فرایند دگرگونی، توانایی تبدیل شدن به سلول های سازنده اندام های مختلف را دارند. از طریق تزریق وریدی این سلول ها، می توان بافت ها و اندام های آسیب دیده در سراسر بدن را درمان کرد. در صورت استفاده از این سلول ها در بیماران مبتلا به ارتروز، بافت های آسیب دیده ترمیم یافته و ضمن کاهش میزان درد، دامنه حرکتی بیمار نیز افزایش می یابد. امروزه در امریکا بیش از ۲۰۰۰ مرکز سلول درمانی مفصل وجود دارد.
در ادامه به بررسی مزایا، عوارض، هزینه ها و مراقبت های بعد از تزریق سلول های بنیادی در زانو میپردازیم.
نکات کلیدی
- بر اساس مطالعات سلول های بنیادی بافت ناف یا چربی خود فرد، موثرترین سلول های بنیادی برای تسکین درد آرتروز زانو و بازیابی عملکرد زانو هستند.
- در تمام مطالعات شامل سلول های بنیادی به کاهش ایمن درد مفصل زانو کمک کردند.
- تقریبا نیمی از مردم در طول زندگی خود به آرتروز زانو مبتلا می شوند.
- یکی از امیدوارکننده‌ترین درمان‌ها برای زانو درد و از دست دادن عملکرد ناشی از آرتروز، تزریق سلولهای بنیادی به زانو است.
در انتهای مطلب میتوانید نظرات بیماران را بعد از درمان در کلینیک درد افتخار مشاهده بفرمایید.
آرتروز چیست و چه علائمی دارد؟
آرتروز یا استئوآرتریت بیماری شایعی است که به معنای التهاب و تخریب غضروف مفصلی است، شایع ترین مفصلی که دچار التهاب یا آرتروز میشود، مفصل زانو است ولی در سایر مفاصل مثل لگن شانه و کمر نیر وجود دارد که در اثر این التهاب، غضروف مفصلی که نقش ضربه گیر را در این مفاصل ایفا میکند و باعث لغزش استخوان روی هم میشود، دچار ساییدگی میشود. در نتیجه درد شایع ترین علامتی است که بدنبال وقوع آرتروز زانو اتفاق میفتد و با گذشت زمان میتواند باعث کاهش محدودیت حرکت زانو و تغییر شکل زانو هم بشود.
علت آرتروز چیست؟
برخی از علل آرتروز زانو عبارتند از:
- صدمات مفصلی، شکستگی، کشیدگی و فشار مکرر روی مفصل
- بیماری های مفصلی
- بیماری های متابولیک مانند دیابت
- چاقی، باعث می شود مفصل وزن اضافی را تحمل کند، همچنین التهاب سیستمیک و مشکلات متابولیک
- جنسیت – زنان بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا می شوند
- ژنتیک
آرتروز چگونه درمان می شود؟
متأسفانه، هیچ درمان کاملی برای آرتروز وجود ندارد و به محض اینکه ضایعه غضروفی اتفاق بیفتد، به تدریج غضروف تحلیل می رود. در نتیجه، تشخیص و درمان زود هنگام آرتروز حیاتی است.
درجه بندی تخریب مفصل بر اساس یافته های رادیولوژیک به چهار مرحله تقسیم بندی میشود ( 1 الی 4) و یا بطور ساده تر خفیف متوسط و شدید.
رویکردهای درمانی در مراحل خفیف آرتروز معمولاً شامل ورزش، رژیم غذایی و داروی خوراکی است. در مراحل متوسط و شدید آرتروز معمولاً تزریق داخل مفصلی و جراحی توصیه می شود.
درمان دارویی برای آرتروز می تواند درد و برخی علائم را تسکین دهد، اما نمی تواند مشکل تحلیل غضروف را حل کند و از پیشرفت آرتروز جلوگیری کند.
از درمان جراحی برای ترمیم آسیب غضروف استفاده میشود، اما اثر درمانی طولانی مدت محدودی دارد و معایب و خطرات متعددی دارد. علاوه بر این، درمان جراحی تنها برای درمان بیماران مبتلا به آرتروز در مراحل انتهایی و پیشرفته و سن بالای ۶۴ سال مناسب است.
لازم به توضیح است که جراحی مفصل زانو یا total knee arthroplasty در مراحل شدید آرتروز مفصلی و سن بالای ۶۴ سال انجام میگیرد ولی دارای عوارض خاص خودش میباشد.اولا این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی یا نخاعی دارد و در بیماران با سن بالا و دارای بیماری های زمینه ای مثل عروق کرونر فشار خون و دیابت که در این سن شایع است ریسک مرگ و میر و عوارض بالایی دارد.
ثانیا احتمال عفونت پروتز درد مزمن پس از عمل نیز وجود دارد و نیز مفصل مصنوعی محدود است و قدرت اندام را کاهش میدهد .
بنابراین، درمان کم تهاجمی و ایمن سلول درمانی زانو بدست آمده از بافت چربی خود بیمار به حفره مفصلی گزینه درمانی مناسب تری به شمار می رود. از طریق تزریق داخل مفصلی، عوامل درمانی می‌توانند مستقیماً به محل آسیب دیده برسد و باعث ترمیم غضروف مفصلی شود و درد و محدودیت حرکتی کاهش یافته و عوارض سیستماتیک داروها نیز کاهش می‌یابد.
تعریف سلول های بنیادی
سلول بنیادی، مادر همه سلول‌ها در بدن است و توانایی تبدیل به تمام انواع سلولهای بدن را دارد. این سلولهای پیش ساز توانایی خود نوسازی و تمایز به انواع سلول‌ها از جمله سلولهای عضلانی، استخوانی،عصبی، غضروفی و .. را دارند. به این صورت که سلولهای بنیادی می‌توانند در تزریق به بافت مورد نظر به سلولهای همان بافت تبدیل شوند درنتیجه در تزریق سلولهای بنیادی به زانو، این سلول ها در مناطقی از غضروف که تخریب شده اند، می‌نشینند و به مرور آن محل‌ها را بازسازی می‌کنند. به این ترتیب مفصل آسیب دیده به مرور زمان ترمیم میشود، درد کاهش می‌یابد، توانایی حرکت فرد افزایش پیدا میکند.
سلول های بنیادی مزانشیمی می توانند از بند ناف، مغز استخوان و بافت چربی استخراج شوند. مهمترین منبع سلول بنیادی که مورد تایید سازمان غذا و دارو امریکا در درمان آرتروز هست، استفاده از سلولهای چربی خود فرد(اتولوگوس) هست که در واقع بعنوان انقلابی در بهبود آرتروز و جوانسازی مفصل بشمار میرود. در مقایسه با سایر بافت‌های منبع سلول بنیادی نظیر مغز استخوان، بافت‌های چربی از نظر محتوای سلولی، غنی تر هستند. دست یابی آسان‌تر (از طریق لیپوساکشن) و سلولهای بنیادی بیشتر با ثبات ژنتیکی بالاتر، توانایی بالاتر برای تکثیر و تمایز و سرعت پایین‌تر پیری از مزایای بافت چربی است که باعث شده امیدوارکننده ترین گزینه درمانی برای آرتروز به شمار روند. تزریق داخل مفصلی سلول بنیادی مزانشیمال(SVF GEL) در یک نوبت انجام میشود و سالها دوام دارد.
انواع مختلف سلول بنیادی
سلول های بنیادی به گروه های مختلفی طبقه بندی می شوند که در ادامه ویژگی هر یک را مرور خواهیم کرد:
- سلول های بنیادی جنینی: منشا سلول های بنیادی جنینی، سلول هایی هستند که در مرحله بلاستوسیست شکل می گیرند. این سلول ها را پرتوان می نامند، چرا که می توانند به هر نوع سلولی در بدن انسان تبدیل شوند. سلول های جنینی ابزار بسیار پرکاربردی برای تحقیقات پزشکی هستند. البته از آنجایی که منشا این سلول ها جنین انسان است، استفاده از آنها در محافل پزشکی نگرانی های اخلاقی بسیاری را نیز برانگیخته است.
- سلول های بنیادی بزرگسالان: این سلول ها پس از رشد در سراسر بدن یافت می شوند. در مقایسه با سلول های جنینی، سلول های بنیادی بزرگسالان از انعطاف پذیری کمتری برخوردار هستند و امکان تغییر به هر نوع سلولی در بدن را ندارند. با این حال، آنها نقشی اساسی در حفظ و ترمیم بافت های بدن ایفا می کنند. سلول های بنیادی خون ساز، سلول های بنیادی عصبی و سلول های بنیادی مغز استخوان در این دسته جای می گیرند.
- سلول های بنیادی پرتوان القایی: این دسته از سلول های بنیادی از طریق تغییر سلول های بنیادی بزرگسالان به سلول های جنینی ساخته می شوند. روش ها و عوامل ژنتیکی مختلفی می توانند زمینه ساز این تغییر باشند.
چه چیزی سلول درمانی بنیادی را منحصر به فرد می سازد؟
سلول های بنیادی حاوی ترکیب منحصر به فردی از خواص مختلف هستند که آنها را از سایر سلول های بدن انسان متمایز می سازد:
- اولا سلول های بنیادی می توانند خود را ترمیم کنند. این بدان معناست که حتی پس از طی کردن چرخه های متعددی از تقسیم سلولی، هیچ گونه تغییری در ساختارشان به وجود نخواهد آمد.
- ثانیا این سلول ها پتانسیل تبدیل شدن به انواع مختلف سلول های دیگر در بدن را دارند و بدین ترتیب، می توانند برای تک تک اندام ها مفید باشند.
مزایای سلول درمانی زانو با سلول های بنیادی
سلول های بنیادی می توانند رشد غضروف را تقویت کنند، شدت درد زانو را کاهش دهند و بسیاری از جنبه های آرتروز را با عوارض جانبی کم یا بدون عوارض بهبود بخشند.
مزایای درمان زانو با سلول بنیادی نسبت به جراحی:
- غیر جراحی
- بازسازی طبیعی
- کاهش التهاب
- تسکین سریع درد
- بهبودی سریعتر
- نتایج طولانی مدت
عوارض تزریق سلولهای بنیادی در زانو
طبق گزارشات برخی از افراد بعد از تزریق سلول های بنیادی، با احساس سفتی در زانوهای خود مواجه شدند. در موارد اندکی تورم، تب و درد را در محل تزریق تجریه کردند. با این حال طبق گزارشات و مطالعات عوارض جانبی حداقل است.
سایر خطرات سلول درمانی زانو عبارتند از:
- عفونت در محل تزریق
- خون ریزی
- آسیب عصبی
- واکنش آلرژیک
هزینه درمان آرتروز با کمک سلول بنیادی چقدر است؟
قیمت و هزینه درمان زانو درد با سلول درمانی زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از:
- نوع سلول های بنیادی مورد استفاده
- تعداد سلول های بنیادی مورد نیاز
- کیفیت سلول ها (استفاده از سلول های بزرگسالان یا جنین ها)
- محل کشت سلول ها
- منبع استخراج سلول های بنیادی (بند ناف، مغز استخوان، بافت چربی و غیره)
همچنین باید خاطر نشان کنیم که هزینه درمان ساییدگی زانو با سلولهای بنیادی، به نوع درمان نیز بستگی دارد. به عنوان مثال، هزینه های مرتبط با تزریق های موضعی در بیماران ارتوپدی به شکل قابل توجهی با تزریق های داخل وریدی در بیماران خود ایمنی، متفاوت خواهد بود.
نوع سلول های بنیادی مورد استفاده در سلول درمانی زانو
در بخش قبل اشاره کردیم که نوع سلول های مورد استفاده در روش های درمان با کمک سلول های بنیادی، در هزینه درمان تاثیر گذار است؛ اما منظور از نوع سلول بنیادی چیست؟
- سلول های بافت های تولد (خون بند ناف یا مایع آمنیوتیک) از طریق روش کشت آلوژن: بافت بند ناف برخی از قوی ترین و اولیه ترین سلولهای بنیادی مزانشیمی را در خود جای داده است که معمولا در روش های درمان ترمیمی مورد استفاده قرار می گیرند. این سلول ها در زمان تولد نوزاد در اوج توانایی خود هستند و در اثر بیماری یا افزایش سن، دچار تغییرات نمی شوند.
- تزریق های پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): پلاسمای غنی از پلاکت معمولا در محل آسیب دیده به شکل مستقیم تزریق می شود. این تزریق در همان روزی که پلاسما استخراج شده است انجام می شود و نیازی به کشت سلولی نیست. پلاسمای غنی از پلاکت، از خون خود بیمار استخراج می شود و حاوی درصد بسیار بالایی پلاکت است. پلاکت ها قطعات سلولی کوچک و هسته داری هستند که نقش بسیار مهمی را در لخته شدن خون و بهبود زخم ایفا می کنند. پس از استخراج خون و سانتریفیوژ کردن آن، اجزای مختلف خون از یکدیگر جدا می شوند و لایه ای غنی از پلاکت جمع آوری می شود. این روش در ارتوپدی، پزشکی ورزشی و دندانپزشکی به خاطر پتانسیل بسیار بالا برای تسریع بازسازی بافت های بدن، مورد استفاده است. البته این نکته شایان ذکر است که پلاسمای غنی از پلاکت و سلول های بنیادی دو ماده متمایز با منشا و عملکردی متفاوت هستند.
- بافت چربی یا مغز استخوان: این روش نیز نیازی به کشت سلولی ندارد و در همان روز استخراج از بدن، قابل استفاده است. درمان هایی که با استفاده از این بافت ها انجام می شوند در دسته روش های درمانی کمی تهاجمی قرار می گیرند، چرا که برای استخراج سلول ها از بیمار به عمل جراحی سرپایی نیاز است.
آیا درمان با سلول های بنیادی برای آرتروز موثر است؟
در بیشتر موارد، درمان با سلول های بنیادی برای آرتریت روماتوئید (RA) باعث کاهش التهاب مفصل، ترمیم بافت و تسکین درد میشود. با این حال، اثربخشی درمان با سلول های بنیادی می تواند به طور قابل توجهی در بین افراد متفاوت باشد و تا حد زیادی به عواملی مانند شدت بیماری، سلامت کلی و پروتکل های درمانی خاص بستگی دارد.
با این وجود، استفاده از درمان با سلول های بنیادی در درمان آرتروز به نقطه کانونی تحقیقات پزشکی مدرن تبدیل شده است و نور امیدی را برای بیمارانی که به دنبال جایگزین هایی برای درمان های سنتی آرتروز هستند، ارائه می دهد.
شرایط مصرف و منع استفاده سلول درمانی برای آرتروز
موارد منع سلول درمانی برای آرتروز
- بیماران مبتلا به عفونت فعال
- افرادی که در 5 سال گذشته سابقه سرطان دارند
- دیابت کنترل نشده یا بیماری قلبی عروقی
- اختلالات شدید نقص ایمنی
موارد مصرف سلول درمانی در درمان آرتروز
- آسیب شدید مفصل
- پاسخ ناکافی به درمان های استاندارد
- علاقه به گزینه های درمان احیا کننده
- مرحله اولیه بیماری
- درد و التهاب مزمن
مراحل تهیه سلول بنیادی مزانشیمال(SVF GEL) از بافت چربی فرد چگونه است؟
در ابتدا ماده بی‌حس کننده در زیر پوست ناحیه برداشت چربی، مانند شکم یا ران تزریق می شود. پس از بی‌حس شدن آن ناحیه، از طریق یک برش کوچک کمتر از نیم سانتی متر، کانولای ظریفی وارد چربی زیر پوست شکم میشود و توسط سرنگ، چربی زیر پوست کشیده می شود. چربی خارج شده، طی مراحل تخصصی وخاص، با استفاده از فیلترهای مخصوص و سانتریفیوژ فناوری می شود. سلول بنیادی (SVF GEL) از روغن جدا میشود و در مفصل مورد نظر تزریق میشود.
این فرایند با بی حسی موضعی و بدون نیاز به بیهوشی عمومی و برش جراحی ، تحت گاید سونوگرافی جهت تزریق سلول بنیادی در زانو بطور دقیق به مفصل انجام می شود و بیمار همان روز از کلینیک درد مرخص می شود. لازم به ذکر است که با توجه به روند سلول سازی در بافت مورد نظر، معمولا 3 تا 6 ماه برای رسیدن به نتایج نهایی زمان لازم است. ولی از همان هفته دوم اثرات سلول درمانی زانو بصورت کاهش درد و توانایی بهتر در راه رفتن خود را نشان میدهد.
قبل از تزریق سلول بنیادی به زانو ( سلول مزانشیمال اتولوگوس) موارد زیر رعایت شود:
- در 24 ساعت قبل از عمل استحمام کنید.
- به مدت 6 ساعت قبل از عمل ناشتا باشید.
- در صورت داشتن بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری قلبی…. پزشک را مطلع سازید.
- در صورت مصرف داروهای ضدانعقاد به پزشک اطلاع دهید.
- قرص های خوراکی دیابت 24 ساعت قبل از عمل، قطع شوند. در صورت تزریق انسولین، صبح روز عمل تزریق انسولین انجام نشود.
- داروهای مصرفی نظیر داروی ضد فشار خون، داروهای قلبی و … طبق دستور قبلی تا صبح روز عمل ادامه یابد.
مراقبت های بعد از تزریق سلول بنیادی در زانو ( سلول مزانشیمال اتولوگوس)
1-در 24 ساعت اول بعد از تزریق، استراحت نسبی لازم است و تا حد امکان از گذاشتن وزن بر روی پاها اجتناب شود.
2-پانسمان زانو را روز بعد میتوانید بردارید و نیاز به پانسمان مجدد ندارد. پانسمان محل برداشت چربی نظیر شکم یا ران برای دو روز باقی بماند.
3-تا 24 ساعت بعد از تزریق از کیسه یخ روی زانوها استفاده شود.
4- مصرف منظم آنتی بیوتیک طی 5 روز بعد از تزریق الزامی می باشد.
5-در صورت بروز درد بعد از تزریق، مسکن های تجویزی و کیسه یخ روی زانو ها استفاده شود.
6-در صورت بروز تب یا قرمز شدن مفصل زانو با کلینیک تماس بگیرید.
چه نوع بهبودی می توانم از درمان با سلول های بنیادی انتظار داشته باشم؟
- کاهش سطح درد و التهاب در مفاصل آسیب دیده
- بهبود عملکرد و تحرک مفاصل
- جلوگیری از پیشرفت آرتروز
- کاهش وابستگی به داروهای معمول آرتروز مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، کورتیکواستروئیدها، و داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)، که می توانند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند.
- کیفیت زندگی شما را افزایش داده و به شما امکان می دهد فعالیت های روزانه فعال تر و لذت بخش تر را انجام دهید.
بهترین کلینیک درمان زانو و آرتروز با سلول های بنیادی در تهران
کلینیک فوق تخصصی درد افتخار پیشرو در درمان آرتروز با سلول های بنیادی در تهران و ایران همواره تلاش کرده است تا با کمک سلول های بنیادی، روش های درمانی موثری برای بیماران گرامی ارائه نماید. توجه داشته باشید که تنها همچنین پزشکان متخصص صلاحیت پیشنهاد دادن این روش درمان و اجرای آن را دارند. برخی از کلینیک های پزشکی وعده ارائه روش های درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی با قیمت های بسیار اندک را می دهند. این در حالی است که هیچ پزشک متخصصی در این کلینیک ها فعالیت نمی کند و در واقع هیچ یک از این کلینیک ها صلاحیت انجام چنین روش های درمانی را ندارند. بنابراین، به هنگام بررسی گزینه های درمانی پیش رو، حتما مطمئن شوید معاینه، تشخیص و فرایند درمان شما با کمک سلول های بنیادی، زیر نظر پزشکان و متخصصان این حوزه انجام خواهد شد.
نظرات بیماران بعد از سلول درمانی آرتروز در کلینیک درد افتخار
