داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDs، داروهایی هستند که درد را تسکین داده و تب و التهاب را کاهش می‌دهند. پزشکان از NSAIDs برای درمان بسیاری از بیماری‌هایی که موجب درد، التهاب یا گرفتگی و سفتی عضلات می‌شوند، مانند سردردهای آرتریت و کشیدگی یا پارگی عضلات استفاده می‌کنند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را می‌توان بدون نسخه یا با تجویز پزشک خریداری کرد. NSAIDs به اشکال مختلفی وجود دارند، از جمله:
- کپسول یا قرص
- مایعات (که در صورت عدم توانایی در قورت دادن قرص‌ها، مفید هستند)
- کرم‌ها یا ژل‌ها – برای درد در نواحی کوچک مانند شانه یا مچ دست مفید هستند و خطر بیماری‌های قلبی و ناراحتی معده‌ای که ممکن است ناشی از NSAID باشند را کاهش می‌دهند.
- تزریقی – معمولا توسط پزشک برای کنترل موقت دردهای خفیف یا شدید، تجویز میشود.
- شیاف – هنگامی که نتوانید داروها را از راه خوراکی مصرف کنید، استفاده می‌شوند.
در چه مواردی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده میشود؟
پزشکان برای درمان موارد زیر از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده می‌کنند:
- دردهای عضلانی
- آرتریت
- تاندونیت
- کمر درد
- بورسیت
- دندان درد
- دردهای قاعدگی
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه
داروهای ضد التهابی بدون نسخه (داروهایی که می‌توانید بدون نسخه خریداری کنید) عبارتند از:
| نام تجاری | نام عمومی |
| ادویل، موترین | ایبوپروفن |
| الو (Aleve) | ناپروکسن سدیم |
| آسکریتین، بایر، اکوترین | آسپرین |
به هیچ وجه، بدون مشورت با پزشک خود، NSAIDs بدون نسخه را بیش از 10 روز استفاده نکنید. NSAIDs بدون نسخه مسکن‌های موثری هستند، اما برای استفاده کوتاه مدت در نظر گرفته شده‌اند. در استفاده طولانی مدت، پزشک باید روند درمان شما را به دقت زیر نظر داشته باشد تا بتواند مراقب عوارض جانبی باشد و در صورت نیاز درمان‌تان را تغییر دهد.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی با تجویز نسخه
ممکن است داروهای ضد التهابی تجویزی زیر، توسط پزشک معالج شما تجویز شوند:
| نام تجاری | نام عمومی |
| آناپروکس | ناپروکسن سدیم |
| کامبیا، کاتافلام | دیکلوفناک پتاسیم |
| سلبرکس | سلکوکسیب |
| کلینوریل | سولینداک |
| دایپرو | اوکساپروزین |
| فلدن | پیروکسیکام |
| ایندوسین، تیوربکس | ایندومتاسین |
| موبیک، ویولودکس | ملوکسیکام |
| نالفون | فنوپروفن |
| ناپرلان، ناپروسین | ناپروکسن |
| ویموو | ناپروکسن/اسومپرازول |
| ولتارن، زورولکس | دیکلوفناک |
| دیفلونیزال | |
| اتودولاک | |
| کتورولاک ترومتامین | |
| مکلوفنامات | |
| نابومتون | |
| سالسالات |
تمام NSAIDs تجویزی، هشداری دارند مبنی بر اینکه این داروها احتمال حمله قلبی، سکته مغزی و خونریزی معده را افزایش می‌دهند.
NSAIDs چگونه عمل می‌کنند؟
تولید مواد شیمیایی توسط آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز (COX-2) باعث التهاب، تب و درد میشود. داروهای ضد التهابی، تولید این آنزیم در بدن شما را مهار می‌کنند، در نتیجه از بروز این علائم پیشگیری می‌کنند.
آیا همه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یکسان هستند؟
تمام داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، درد و التهاب را کاهش می‌دهند، اما برخی از آنها نسبت به بقیه، موجب تسکین بیشتری می‌شوند. همچنین، بعضی از NSAIDs را می‌توان راحت‌تر مصرف کرد، زیرا لازم است تنها یک یا دو بار در روز آنها را مصرف کنید. در ضمن، برخی از NSAIDs نسبت به بقیه، عوارض جانبی کمتری دارند. عوارض از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
همچنین ممکن است NSAIDs با برخی داروها تداخل داشته باشند. اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید:
- وارفارین – برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده میشود.
- NSAIDs تجویزی
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) که افسردگی را درمان می‌کنند.
- لیتیوم – برای درمان بیماری‌های روانی مانند اختلال دو قطبی استفاده میشود.
- دیورتیک‌ها – گاهی اوقات برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند.
- متوترکسات – برای درمان سرطان و بیماری‌های التهابی مانند آرتریت استفاده میشود.
- سیکلوسپورین – برای درمان بیماری‌های خود ایمنی مانند کولیت اولسراتیو استفاده میشود.
عوارض جانبی داروهای ضد التهابی
داروهای ضد التهابی، به ویژه در دوزهای بالاتر (بیش از دوز توصیه شده یا آنچه پزشک‌تان تجویز کرده است)، خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند. همچنین می‌توانند موجب خونریزی معده شوند.
زمانی NSAIDs ایمن‌تر هستند که در دوزهای کم و برای دوره‌های کوتاه مدت، استفاده شوند. معمولا در صورت مصرف دوزهای زیاد در طولانی مدت (ماه‌ها یا سال‌ها)، عوارض جانبی رخ می‌دهند.
برخی از عوارض جانبی خفیف هستند و خود به خود یا پس از کاهش مقدار مصرف از بین می‌روند. برخی دیگر، ممکن است جدی‌تر باشند و نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند.
عوارض جانبی رایج NSAIDs عبارتند از:
- درد معده، سوزش سر دل، گاز معده، نفخ، تهوع و استفراغ، اسهال و یبوست
- زخم معده
- افزایش استعداد خونریزی، خصوصا در زمان مصرف آسپرین. احتمالا پزشک قبل از جراحی به شما می‌گوید که مصرف NSAIDs را متوقف کنید. اگر داروهای رقیق‌کننده خون مانند کومادین را مصرف می‌کنید، قبل از مصرف NSAIDs با پزشک خود مشورت کنید.
- سردرد و سرگیجه
- احساس سبکی سر
- صدای زنگ در گوش
- مشکل در تمرکز
- واکنش‌های آلرژیکی مانند بثورات جلدی، خس خس سینه و تورم گلو
- مشکلات کبدی یا کلیوی. اگر مشکلات کلیوی دارید، نباید بدون مشورت با پزشک NSAIDs را استفاده کنید.
- فشار خون بالا
- تورم پا
- مشکلات تعادل
عوارض جانبی دیگر، کمتر شایع هستند. اگر عوارض جانبی در فعالیت‌های روزانه شما خلل ایجاد کند یا بیش از چند روز ادامه داشته باشد، مصرف NSAIDs را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی نادر اما جدی که نیاز به مشاوره پزشکی فوری دارند کدام‌اند؟
بیمارانی که NSAIDs مصرف می‌کنند، احتمالا در معرض خطر افزایش خونریزی هستند. اگر خونریزی شدیدی داشتید، باید دارو را قطع کرده و فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
- خونریزی شدید می‌تواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- وجود خون در ادرار
- مدفوع سیاه و چسبنده (در صورتی که همزمان از مکمل‌های آهن استفاده نکرده باشید)
- کبودی‌های بزرگ غیر قابل توضیح
- سرفه خونی یا استفراغ شبیه تفاله قهوه
- سردرد شدید ناگهانی همراه با حالت تهوع یا از دست دادن هوشیاری
- علائم حساسیت دارویی شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:
- صورت / چشم / لب / زبان متورم
- مشکل در تنفس
- بثورات جلدی خارش‌دار در تمام بدن
- اگر هر یک از علائم زیر را دارید، باید داروی خود را قطع کرده و فورا به پزشک‌تان مراجعه کنید.
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تورم یا افزایش وزن ناگهانی
- اگر هر یک از علائم زیر را دارید، احتمالا شرایط شما به دلیل خود درمانی، بسیار جدی است و باید با پزشک مشورت کنید:
- تب مداوم حتی پس از 3 روز درمان
- سردرد مداوم که بیش از 2 روز طول بکشد
- عدم بهبود درد پس از 7 روز درمان
- تشدید هر یک از علائم فوق پس از شروع درمان
NSAIDs با چه داروهایی تداخل دارند؟
- دیورتیک‌ها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی جریان خون به کلیه‌ها را کاهش می‌دهند و در نتیجه، تاثیر دیورتیک‌ها (قرص‌های ادرارآور) کاهش می‌یابد و موجب کاهش دفع لیتیوم (Eskalith، Lithobid) و متوترکسات (Rheumatrex، Trexall) میشود. در نهایت، احتمالا سطح خونی این داروها و همچنین عوارض جانبی آنها افزایش یابد.
- رقیق کننده‌های خون: NSAIDs ، قابلیت لخته شدن خون را نیز کاهش می‌دهند و در نتیجه خونریزی را افزایش می‌دهند. هنگامی که با داروهایی که خونریزی را افزایش می‌دهند (مانند وارفارین) استفاده شوند، احتمال بروز خونریزی‌های جدی یا عوارض ناشی از آن بیشتر میشود. بنابراین، افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که توانایی لخته شدن خون را کاهش می‌دهند، باید از مصرف طولانی مدت NSAIDs خودداری کنند.
- داروهای فشار خون: NSAIDs می‌توانند فشار خون بیماران مبتلا به هیپرتانسیون (فشار خون بالا) را افزایش دهند و در نتیجه عملکرد داروهایی را که برای درمان فشار خون استفاده می‌کنند، خنثی کنند.
- سیکلوسپورین: NSAIDs عوارض منفی سیکلوسپورین بر عملکرد کلیه را افزایش می‌دهند.
- الکل: افرادی که بیش از سه مرتبه در روز نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، زمانی که NSAIDs مصرف کنند، احتمالا در معرض خطر ابتلا به زخم معده خواهند بود.
چگونه عوارض جانبی داروهای ضد التهابی را کاهش دهیم؟
هیچ راهی برای جلوگیری از عوارض جانبی داروها وجود ندارد. اما شما و پزشک‌تان می‌توانید خطر عوارض جانبی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را کاهش دهید.
اگر به صورت 24 ساعته، لازم ندارید که دردتان را تسکین دهید، از مصرف یک دوز در روز NSAIDs اجتناب کنید، به خصوص اگر بالای 60 سال سن دارید. این داروها، مدت بیشتری در بدن شما باقی می‌مانند و احتمالا عوارض جانبی بیشتری دارند.
اگر هنگام مصرف NSAIDs معده درد می‌گیرید، به جای آن می‌توانید از استامینوفن برای تسکین درد استفاده کنید، به خصوص اگر پزشک تشخیص دهد که شرایط شما به داروی ضد التهابی نیاز ندارد. کمترین دوز مورد نیاز NSAID را مصرف کنید. حین مصرف NSAIDs، مصرف الکل را (که می‌تواند معده شما را تحریک کند)، کاهش دهید یا متوقف کنید. NSAIDs را به همراه غذا مصرف کنید. بعلاوه، می‌توانید از پزشک خود درخواست کنید داروی دیگری مانند کاهش‌دهنده اسید را که می‌تواند خطر زخم و خونریزی معده را کاهش دهد، تجویز کند. برخی از داروها ترکیبی از یک NSAID و یک کاهش‌دهنده اسید، در یک قرص هستند.
اگر پس از شروع مصرف یک داروی ضد التهابی، معده درد دائمی یا غیرعادی دارید، فورا به پزشک‌تان اطلاع دهید.
NSAIDs و زخم معده
هر کسی ممکن است در زمان مصرف NSAIDs به زخم معده مبتلا شود. اما این احتمال، زمانی بیشتر میشود که:
- بالای 65 سال سن داشته باشید.
- سیگار بکشید.
- به تازگی مصرف روزانه NSAIDs را شروع کرده باشید.
- سابقه زخم معده یا خونریزی معده داشته باشید.
- روزانه سه مرتبه یا بیشتر، نوشیدنی الکلی بنوشید.
- استروئیدهای ضد التهابی مانند پردنیزون مصرف کنید.
- نارسایی کلیه داشته باشید.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی چگونه تجویز می‌شوند؟
پزشکان، بسته به شرایط شما، داروهای ضد التهابی را در دوزهای مختلف تجویز می‌کنند.
بسته به مدت زمان ماندگاری دارو در بدن، دوز مصرفی ممکن است از یک تا چهار بار در روز متغیر باشد. به عنوان مثال، در صورت ابتلا به آرتریت روماتوئید (RA)، احتمالا پزشک‌تان دوزهای بالاتری تجویز می‌کند، زیرا در اغلب افراد مبتلا به RA، گرما، تورم، قرمزی و سفتی مفاصل، زیاد است.
در بیماری‌های آرتروز و آسیب‌های عضلانی، دوزهای کمتر کافی است، زیرا اساسا تورم کمتری دارند و اغلب، گرما یا قرمزی در مفاصل ندارند.
هیچ تضمینی وجود ندارد که یک NSAID بتواند به تنهایی موثر باشد. احتمالا پزشک‌تان قبل از آنکه بهترین نوع NSAID را بیابد، چند نوع NSAID را برایتان تجویز می‌کند.
NSAIDs و فشار خون بالا
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ممکن است در برخی افراد فشار خون را افزایش دهند. حتی اگر داروهای فشار خون‌تان را به طور منظم مصرف می‌کنید، اگر فشار خون شما بالا رفت، احتمالا لازم است مصرف NSAIDs را متوقف کنید.
چه کسانی نباید داروهای ضد التهاب مصرف کنند؟
قبل از مصرف NSAIDs با پزشک خود مشورت کنید اگر:
- قبلا، عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف مسکن یا تب‌برها را داشته‌اید.
- بیشتر در معرض خطر خونریزی معده قرار دارید.
- مشکلات معده، از جمله سوزش سر دل، GERD (اختلال ریفلاکس معده به مری، یا ریفلاکس مزمن اسید)، بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو دارید.
- فشار خون بالا دارید (به خصوص اگر کنترل نشده است) یا سابقه بیماری قلبی یا سکته دارید.
- سیروز کبدی یا بیماری کلیوی دارید.
- اختلال انعقاد خون دارید.
- دیابت کنترل‌نشده دارید.
- آسم دارید.
- داروی ادرارآور مصرف می‌کنید.
چگونه باید این دارو را مصرف کنم؟
از آنجایی که این داروها غلظت و اشکال دارویی متفاوتی دارند، لطفا آن را دقیقا مطابق با دستورالعمل روی برچسب دارو، مصرف کنید. در صورت عدم اطمینان، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
بهتر است NSAIDs را همراه با غذا مصرف کنید تا معده کمتر تحریک شود. ممکن است پزشک، برای محافظت از معده، داروی دیگری نیز، مثلا فاموتیدین، امپرازول، به شما بدهد.
بیشتر از مقدار توصیه شده روی برچسب دارو، مصرف نکنید زیرا احتمالا مصرف بیش از حد NSAIDs به مرور زمان، موجب بروز مشکلات جدی معده، کلیه یا قلب میشود.
اگر مصرف این دارو را فراموش کردم چه باید بکنم؟
NSAIDs را می‌توان بر اساس نیاز و برای شرایط خاص، به صورت کوتاه مدت یا به طور منظم طبق تجویز پزشک مصرف کرد.
اگر پزشک داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای شما تجویز کرده است که باید آنها را به طور منظم مصرف کنید، بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را متوقف نکنید. در صورتی که یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری، نوبت فراموش‌شده را مصرف کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده، تنها همان دوز همیشگی را مصرف کنید. دوز مصرفی خود را دو برابر نکنید یا برای جبران دوز فراموش‌شده، داروی بیشتری مصرف نکنید.
چگونه باید این دارو را نگهداری کنم؟
در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. دور از دسترس کودکان باشد.
چگونه این دارو را دور بریزم که ایمن باشد؟
قبل از انداختن در سطل زباله، دارو را در یک کیسه زباله سیاه بریزید و آن را محکم ببندید.
جایگزین‌های داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
اگر نمی‌توانید از NSAIDs استفاده کنید زیرا ناراحتی معده یا قلبی دارید یا نمی‌توانید عوارض جانبی را کنترل کنید، جایگزین‌ها عبارتند از:
- درمان‌های موضعی مانند لیدوکائین: معده را کمتر تحریک می‌کنند و معمولا بر قلب‌تان تاثیر ندارند.
- استامینوفن: التهاب را کاهش نمی‌دهد، اما می‌تواند به کاهش درد و تب کمک کند.
- طب سوزنی
- یوگا
- فیزیوتراپی
- ماساژ
- سالیسیلات‌های استیلاسیون‌نشده: ضد التهاب هستند و می‌توانند درد را کاهش دهند، اما، معمولا کمتر موجب بروز مشکلات معده می‌شوند.
- کرم‌های کپسایسین: درمان‌های موضعی هستند که می‌توانید بدون نسخه پزشک تهیه کنید و برای کاهش درد استفاده می‌شوند.
- کورکومین، که تصور میشود یک ضد التهاب است و در زردچوبه وجود دارد. همچنین، می‌توانید دو بار در روز از مکمل‌های مرغوب کورکومین با دوز mg 500 استفاده کنید.
- یک رژیم غذایی ضد التهابی می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. از مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، شکر (و غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قند بالا)، آرد سفید (و غذاهایی که شامل آرد فرآوری‌شده هستند)، غذاهای سرخ شده و غذاهایی که با چربی‌های ترانس ساخته شده‌اند، اجتناب کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید. غذاهایی بخورید که خواص ضد التهابی دارند مانند غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 (مانند ماهی سالمون و آجیل)، میوه‌ها و سبزیجات و غذاهای مفید برای روده مانند ماست و محصولات تخمیری.
خلاصه
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) دسته‌ای از داروها هستند که برای درمان التهاب، دردهای خفیف تا متوسط و تب استفاده می‌شوند. از جمله رایج‌ترین NSAIDs عبارتند از:
- آسپرین سالسالات
- دیفلونیزال
- ایبوپروفن
- کتوپروفن
- نابومتون
- پیروکسیکام
- ناپروکسن
- دیکلوفناک
- ایندومتاسین (ایندوسین)
- سولینداک (کلینوریل)
- تولمتین (تولکتین)
- اتودولاک (لودین)
- کتورولاک (تورادول)
- اگزاپروزین (دیپرو)
- سلکوکسیب (سلبرکس).
