تعریف علمی روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید(Rheumatoid arthritis) بر عوارض فراوان این بیماری در مفاصل بدن بیماران تاکید دارد. در واقع بیماری روماتیسم مفصلی یکی از انواع بیماریهای خود ایمنی به شمار می‌رود که در آن سیستم ایمنی بدن با شناسایی مفاصل به عنوان جسم خارجی درصد نابودی آنها بر می آید. این امر می تواند عامل اصلی بروز التهاب شدید در مفاصل بیماران باشد. در این شرایط بافت پوشاننده داخلی مفاصل بسیار ضخیم می شود و مفاصل کارایی خود را از دست می دهند. بیمار در چنین مواقعی عوارضی مانند تورم و درد شدید را در ناحیه داخلی مفصل تجربه می کند.
اما توجه به این نکته نیز الزامی است که بیماری روماتیسم مفصلی تنها یک عارضه در مفاصل نیست و غالبا بیماران مبتلا به این بیماری شاهد بروز علائم آن در بخش های مختلف بدن می باشند. در نتیجه بیماران مبتلا به این عارضه شاهد بروز مشکلات سلامتی در بدن خود می باشند. یکی از پایه های اساسی درمان بیماران مبتلا به RA تلاش برای پیشگیری از بروز عوارض ناشناخته بیشتر در بدن آنها است.
هدف اولیه از درمان بیماران RA کاهش درد، تورم و سفتی بدن می باشد که می تواند عملکرد کلی بدن را بهبود ببخشد. در صورتی که عوارض این بیماری با روش های درمانی موجود کنترل نشود می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، شکستگی استخوان و سایر مشکلات را در بیماران افزایش دهد.
بیماران مبتلا به این عارضه نیاز دارند تا به درک جامع از تمام عوارض و بیماری های احتمالی ناشی از بروز روماتیسم مفاصل برسند. این مسئله به بیمار کمک می کند تا بتواند از بروز علائم اولیه در بدن خود پیشگیری نماید. بهتر است پزشک همیشه تمامی سناریوهای احتمالی را در رابطه با توسعه عوارض بیماری را با بیماران خود در میان بگذارد. این امر به آنها این امکان را خواهد داد تا به راحتی علائم بیماری خود را کنترل و در زمان مناسب نسبت به انجام آزمایش ها اقدام کنند. در نتیجه آنها با در نظر گرفتن این مشکلات می توانند در شرایط ضروری به پزشک متخصص مراجعه نمایند.
با وجود اینکه فهرست عوارض بیماری RA می تواند طولانی و نگران کننده باشد اما دانستن این نکات برای بیماران بسیار مهم و الزامی می باشد. درمان موثر بیماری روماتیسم مفصلی به کاهش عوارض طولانی مدت این بیماری کمک می کند.
در نتیجه نیاز است تا بیماران با شناخت تمامی عوارض ناشی از بیماری آرتریت روماتوئید هر گونه سوال و نگرانی خود را در رابطه با این بیماری با پزشک در میان بگذارند. گاهی نیاز است تا مبتلایان به این بیماری تحت نظارت یک تیم تخصصی از پزشکان روماتولوژیست و متخصصان قلب قرار گیرند. در نتیجه بیماران باید ارتباط موثر خود با تیم پزشکی را حفظ نمایند تا تحت مراقبت های بهینه برای این بیماری و عوارض همراه آن قرار گیرند.
عوارض روماتیسم مفصلی: بیماری های شایع همراه با آرتریت روماتوئید
1- روماتیسم مفصلی و بیماری های قلبی
بیماری قلبی اصطلاحی کلی است که برای مجموعه ای از بیماری ها مانند تصلب شرایین ( تجمع پلاک در شریان ها)، حملات قلبی و ضربان نامنظم ماهیچه های قلب را شامل می شود. علت عمده مرگ در بیماران مبتلا به عارضه آرتریت روماتوئید RA بیماری های شایع قلبی است. در واقع افراد مبتلا به بیماری روماتیسم مفصلی دو برابر بیشتر از افراد عادی در معرض ابتلا به بیماری های قلبی می باشند. افزایش سابقه بیماری روماتیسم مفصلی بالای ده سال می تواند سبب افزایش سه برابری احتمال ابتلا به بیماری های قلبی در این بیماران شود. گاهی نیز ممکن است بیماران مبتلا به این بیماری دچار عارضه های شدید مانند نارسایی احتقانی قلبی گردند. در این شرایط قلب نمی تواند خون کافی به بقیه بخش ها پمپاژ نماید و در نتیجه مایعات در ریه های انباشته می شود.
چندین مکانیسم مسئول افزایش احتمال بروز بیماری های قلبی و عروقی در افراد مبتلا به روماتیسم مفاصل می باشد. این عوامل به طور معمول شامل التهاب، تغییرات در سطح و عملکرد کلسترول بدن و پتانسیل های بالای عوامل خطر زا مانند بیماری های دیابت و فشار خون بالا می باشند.
التهاب ناشی از بیماری روماتیسم مفصلی می تواند عامل تنگی عروق خون رسان و در نهایت تشکیل پلاک در داخل شریان های بدن بیماران شود. اگر پلاک های فوق مسیر عبور خون در عروق را مسدود نماید ممکن است در بیمار حملات قلبی و یا سکته مغزی اتفاق بیفتد. التهاب می تواند شکل دیواره های عروق خونی را در بدن بیماران تغییر داده و در نهایت انسداد دیواره های عروق به وسیله پلاک ها منجر به پارگی دیواره های عروق خونی شود. این عارضه نیز می تواند در بیماران سبب ایجاد حملات قلبی شود. همچنین سطح کلسترول خون در افرادی که مبتلا به بیماری روماتیسم مفصل و التهاب می باشند بسیار بالاتر از افراد دیگر است. در نهایت کلسترول خون در این افراد عموما دارای حالت ناپایداری می باشد. این مسئله می تواند سبب افزایش احتمال حمله قلبی در بیماران مبتلا به RA شود.
علاوه بر این برخی از داروهای مورد استفاده در درمان بیماری RA مانند پردنیزون و NSAID ها می توانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد. این در حالی است که برخی از دارو ها (از جمله مهارکننده های TNF، متوترکسات و هیدروکسی کلروکین ها) دارای فواید محافظتی در برابر بیماری های قلبی می باشند. در نتیجه کنترل بیماری RA درست بعد از تشخیص و ارزیابی صورت گرفته برای عوامل خطرزا در بروز بیماری قلبی و اسرع وقت می تواند بیمار را از آسیب های جبران ناپذیر مصون نگه دارد.
در درجه اول پزشکان برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته های مغزی به بیماران توصیه می نمایند تا از مصرف دخانیات به ویژه سیگار اجتناب نمایند. همچنین وزن خود را کاهش دند و سطح طبیعی کلسترول بدن را نیز حفظ نمایند. ورزش مداوم و مصرف غذاهای سالم نیز باید در برنامه این بیماران گنجانده شود. در زمان درمان دارویی روماتیسم برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی انجام ورزش بسیار الزامی است.
2- روماتیسم مفصل و سکته قلبی
برخلاف باور عمومی سکته مغزی تنها افراد مسن را تهدید نمی کند. بنابراین هر فردی ممکن است درگیر سکته مغزی شود. این عارضه زمانی رخ می دهد که جریان خون در ناحیه ای از مغز بیمار کاهش یافته و یا متوقف می شود. در نهایت در چنین شرایطی سلول های مغزی بیمار می میرند. در این زمان عروق خونی مغز بیمار دچار پارگی و نشت خون به داخل بافت مغز می شوند. گاهی نیز ما در داخل رگ های خون رسان مغز بیمار شاهد ایجاد لخته های خونی هستیم. علائم عمومی بروز سکته مغزی در بیماران مبتلا به این بیماری شامل گفتار نامفهوم، گیجی، فلج یا بی حسی صورت، بازوها، پاها، سردرد ناگهانی شدید، مشکل در بینایی یک یا هر دو چشم و مشکل در راه رفتن می باشد.
در نهایت علاوه بر حمله قلبی، سکته مغزی علت اصلی مرگ زودرس بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی است. در یک پژوهش مشخص شد که افراد مبتلا به عارضه RA چیزی در حدود 67 درصد بیشتر در معرض بروز سکته مغزی نسبت به سایر افراد می باشند. البته این در حالی است که هنوز مشخص نشده که آرتریت تا چه حد می تواند به عنوان عامل مستقل برای بروز سکته مغزی در بیماران شناخته شود. در بسیاری از پژوهش ها عامل اصلی بروز این حادثه را التهاب در نظر می گیرند. در این بررسی مشخص شد که مانند بیماری های قلبی التهاب مهمترین عامل بروز سکته مغزی در بیماران .RA می باشد.
سایر عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سکته مغزی در بیماران RA شامل کلسترول بالا، دیابت، چاقی، مصرف دخانیات، فشار خون بالا و بیماری شریان کاروتید(جایی که شریان های کاروتید در گردن که خون را به مغز می رسانند به دلیل تجمع پلاک تنگ می شوند) می باشند. در نتیجه اگر فرد مبتلا به RA هر یک از این عوارض را داشته باشد احتمال بروز سکته مغزی برای او افزایش می یابد. در نهایت افراد مبتلا به RA باید با توجه به کنترل عوامل بیماری زا ( عدم استعمال دخانیات، کاهش وزن، حفظ سطح کلسترول بدن، کنترل برنامه غذایی و ورزش) خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری های قلبی را در خود کاهش دهند.
3- روماتیسم مفصلی و مشکلات ریوی
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر التهاب و زخم در بافت ریه می باشند. دلیل بروز این پدیده چندان مشخص نیست. اما اعتقاد بر این است که عامل ایجاد این مشکل ترکیبی از عوامل محیطی مانند استعمال دخانیات، روماتیسم مفصلی فعال و تسریع در روند پیری بیماران می باشند. مشکلات ریوی که در افراد مبتلا به RA رخ می دهد شامل موارد زیر هستند:
یکی از انواع بیماری های ریوی در افراد مبتلا به RA اختلالات ریوی است که همراه با التهاب و زخم در بافت ریه همراه است. این عارضه عموما در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به بافت ریه ایجاد می گردد. شدت یافتن این عارضه می تواند تنفس فرد را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت منجر به تنگی نفس و سرفه خشک در بیماران شود.
گره های ناشی از روماتیسم می تواند در ریه افراد مبتلا به این بیماری ایجاد شود. در بخش پایینی شما را با انواع گره های روماتیسمی و نحوه مدیریت آنها بیشتر آشنا خواهیم نمود.
فیبروز ریوی نوعی زخم دائمی در ریه ها است که اغلب بروز آن وابسته به RA-ILD می باشد. جایگزینی کیسه های هوایی سالم به جای بافت های آسیب دیده می تواند تنفس را در بیماران دشوار کند. در این شرایط اکسیژن درمانی می تواند قدری به بیمار در تنفس کمک نماید. اما باید به خاطر داشت که اکسیژن درمانی نمی تواند آسیب ناشی از زخم را رفع نماید.
پلورزی التهاب پوشش داخلی ریه ها را پلورا می نامند. بیش از نیمی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی شاهد بروز این بیماری در بدن خود هستند. بروز این بیماری می تواند بر کیفیت تنفس بیمار اثر نامطلوبی داشته باشد.
مصرف برخی از داروهای مورد استفاده در درمان RA مانند متوترکسات ها می تواند باعث التهاب در پوشش داخلی ریه های شود. خوشبخانه بروز این عوارض در بیماران بسیار نادر است. اکثر بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی باید بدانند که مزایای مصرف متوترکسات ها در درمان آنها بسیار بیشتر از عوارض آن می باشد.
علائم بروز مشکلات ریوی در بیماران مبتلا به RA شامل تنگی نفس و سرفه مداوم می باشد که می تواند تشدید شود و باعث درد در قفسه سینه شود. در صورتی که بیماران مبتلا به RA دارای هرگونه علائم هشدار دهنده ای باشند باید برای آنها عکسبرداری غربالگری از قفسه سینه و اسکن CAT انجام شود. اگر نتایج کسب شده در هر دو آزمایش غیر طبیعی باشد بیمار باید برای بررسی بیشتر به یک متخصص ریه ارجاع داده شود. در نهایت نوع درمان اینچنین بیمارانی به شدت عارضه وابسته است.
مصرف دخانیات می تواند خطر بروز مشکلات ریوی را در بیماران RA افزایش دهد. در نتیجه نیاز است تا این بیماران به تدوین یک برنامه اصولی برای ترک سیگار تحت نظر پزشک خود بپردازند. کنترل روماتیسم در یک فرد سیگاری بسیار سخت تر از یک فرد غیر سیگاری است. در ادامه درباره چگونگی تاثیر روماتیسم بر ریه ها و نحوه محافظت از سلامت ریه بیشتر بخوانید.
4- روماتیسم مفصلی و مشکلات چشمی
روماتیسم مفصلی می تواند عامل افزایش انواع مشکلات چشمی مانند خشکی و یا التهاب در این بیماران باشد.
خشکی چشم
خشکی چشم از شایع ترین عوارض ناشی از RA می باشد. بسیاری از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی به نوعی بیماری خود ایمنی به نام سندرم شوگرن مبتلا می شوند. در این بیماری سیستم ایمنی به سلول های تولید کننده رطوبت مانند غدد بزاقی و اشکی حمله می کند. در نتیجه این عارضه باعث خشکی چشم بیماران می شود.
خشکی چشم در طولانی مدت میتواند منجر به زخم چشم ، عفونت و حتی سوراخ شدن قرنیه شود. در زمان درمان دارویی RA استفاده از قطره های موضعی چشم و مشاوره با یک متخصص چشم پزشک برای جلوگیری از مشکلات الزامی است.
داروهایی که می توانند این عارضه را درمان کنند شامل پیلوکارپین (سالاژن) و سویملین ( اووکساک ها) هستند. مصرف این داروها در قالب قرص می باشد. اما در برخی از مواقع برای درمان بیمار از قطره های چشمی سیکلوسپورین(رستازیس) یا لیفتیگ راست(زیدان 9 استفاده می شود.
با این وجود مصرف داروهای تجویزی تنها راه برای درمان بیماری سندروم شوگرن نمی باشد. بیماران باید رطوبت از بین رفته در ناحیه آسیب دیده را جران نمایند. استفاده از قطره های چشمی مرطوب کننده ی بدون نسخه، دهانشویه های آبرسان، لوبریکانت های واژینال و مرطوب کننده های پوستی بسته به محل آسیب دیده پایه اساسی برای درمان این عوارض می باشد.
التهاب چشم
روماتیسم مفصلی می تواند سبب ایجاد التهاب در بافت کره چشم بیمار شود. این عوارض را تحت عنوان التهاب عنبیه یا التهاب اسکلریت معرفی می نمایند. در نهایت بسته به محل آسیب این عوارض می تواند شامل درد، قرمزی و تاری دید باشد.
در حالی که علائم ناشی از خشکی چشم ناشی از سندرم شوگرن در کوتاه مدت بسیار خفیف است اما اثرات عمده این عارضه به مرور زمان و با تشدید علائم اولیه ظاهر می شوند. التهاب عنبیه و بیماری های مرتبط با آن می توانند به سرعت به یک مشکل بزرگ تبدیل شوند زیرا در این شرایط چشم بیمار بسیار ملتهب است. در نتیجه به خاطر داشته باشید که این علائم نباید نادیده گرفته شود. در نهایت در صورتی که احتمال می دهید به بیماری التهاب عنبیه مبتلا شده اید باید سریعا به پزشک معالج مراجعه کنید.
5- روماتیسم مفصلی و واسکولیت
برخی از افراد مبتلا به بیماری روماتیسم مفصلی گاها به بیماری واسکولیت روماتوئید مبتلا می شوند. در این عارضه رگ های خونی بیماران به شدت ملتهب می شوند. بروز این عارضه در بیماران باعث می شود تا رگ های خونی آنها ضعیف و باریک شود. البته بروز این عارضه در بیماران بسیار نادر است و تنها 5 درصد از بیماران مبتلا به RA درگیر این بیماری می شوند. شایع ترین علائم این عارضه شامل زخم پا، اطراف و یا زیر ناخن ها است. از آنجایی که این عارضه اعصاب دست و پا را درگیر می نماید گاها بیماران شاهد علائمی مانند سوزش، بی حسی و سوزن سوزن شدن در این اندام ها می باشند. درمان دارویی درد و تورم مفاصل می تواند خطر ابتلا به واسکولیت روماتوئید را در بیماران کاهش دهد.
6- روماتیسم مفصلی و مشکلات خواب
مشکلات خواب در بیماران مبتلا به روماتیسم مفاصل بسیار رایج است. درد ناشی از این بیماری می تواند افراد مبتلا به این عارضه را در طول شب آزار داده و مانع خواب خوب آنها شود. در نتیجه کم خوابی ناشی از عوارض بیماری می تواند سبب افزایش درد و خستگی در این بیماران شود.
مرحله اول نیاز است تا بیمار و پزشک معالج در رابطه با عوامل بد خوابی با هم صحبت نمایند و راهکارهای مناسبی برای رفع این مشکل بیابند. در نتیجه استفاده از داروهای تجویز شده برای درمان روماتیسم مفاصل می تواند به رفع مشکلات خواب بیماران کمک کند. گاهی نیز با گفتگو با پزشک اینگونه تشخیص داده می شود تا نوع و یا مقدار مصرف دارو برای بیمار تغییر کند. کورتیکواستروئیدهای مانند پردنیزون از مهمترین داروهایی است که می تواند این عارضه را کنترل کند. بیماران می توانند پردنیزون را باید فقط در صبح ها مصرف کنند. در نتیجه آنها مجاز به استفاده از این دارو در طول روز نیستند.
خواب مناسب می تواند میزان درد بیماران را کاهش دهد. همچنین او می گوید که ورزش با شدت متوسط می تواند به بهبود کیفیت خواب و عملکرد مفاصل بیماران کمک کند. این بیماران برای اینکه راحت تر به خواب بروند بهتر است در طول شب فضا اتاق خود را خنک نگه دارند و از مصرف کافئین نیز اجتناب نمایند..
7- آرتریت روماتوئید و سلامت روان
روماتیسم مفصل یک بیماری مادام‌العمر است و برای کنترل آن باید سبک زندگی بیمار تغییر کند. این امر می تواند در بلند مدت سلامت روان بیماران را تحت تاثیر قرار دهد. بروز بیماری هایی مانند افسردگی، اضطراب و استرس در افرادی که مبتلا به یک بیماری مزمن هستند امری بسیار رایج می باشد. در نتیجه بیماران مبتلا به RA نیز از این قاعده مستثنی نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد بیماران مبتلا به RA دو برابر بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به افسردگی هستند. اضطراب حاصل از این بیماری نیز می تواند کیفیت این بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. در نهایت مطالعات صورت گرفته بر روی این بیماران نشان داد که اضطراب بیماران مبتلا به روماتیسم را بیش از افسردگی تحت تاثیر قرار می دهد.
افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به این بیماری میتواند به دلایل مختلفی مانند درد های مزمن و التهاب بدن که نقش مستقیم بر خلق و خوی آنها دارد ایجاد شود. البته تغییر در سبک زندگی بیمار نیز می تواند از علائم بروز افسردگی در بیماران مبتلا به روماتیسم باشد. (به عنوان مثال تاثیر بیماری بر توانایی فرد در محیط کار، حفظ روابط اجتماعی و ادامه ورزش و سرگرمی‌های عادی بیماران از این دست می باشند).
در نهایت تشخیص علائم افسردگی، اضطراب و استرس در این بیماران بسیار اهمیت دارد این عوامل شامل:
- مشکلات خواب (خوابیدن بیش و یا کمتر از حد معمول)
- تغییرات اشتها (خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول)
- خستگی
- تحریک پذیری
- خشم
- احساس ناامیدی
- احساس درماندگی و بی ارزشی
- مشکل در تمرکز
- علائم جسمی، مانند سردرد، ناراحتی گوارشی (گرفتگی یا ناراحتی معده) می باشند.
8- آرتریت روماتوئید و بیماری های خونی
روماتیسم مفصلی می تواند عامل برخی از بیماری های خونی مانند کم خونی و کاهش گلبول های قرمز خون باشد. کم خونی میتواند عوارضی مانند افزایش ضربان قلب، خستگی، تنگی نفس، سرگیجه، گرفتگی عضلات پا و بی‌خوابی را در بیماران تشدید نماید. یکی دیگر از مهمترین عوارض این بیماری بروز پدیده ترومبوسیتوز در بیماران می باشد. در این عارضه التهاب ناشی از بروز بیماری روماتیسم می تواند منجر به افزایش سطح پلاکت ها در خون بیماران شود. پلاکت عامل اصلی بروز لخته در بدن بیماران است. اما بیماران باید بدانند که افزایش سطح پلاکت ها در بدن بیمار میتواند منجر به بروز سکته مغزی، حمله قلبی یا لخته شدن خون در رگ‌های خونی شود.
9- روماتیسم مفصلی و پوکی استخوان
روماتیسم مفصلی عامل اصلی افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان در بدن بیماران می باشد. در این عارضه ساختار استخوان ها تغییر می کند و به راحتی و با کوچکترین فشاری استخوان ها می شکنند. استفاده از داروهای کورتیکواستروئید را می توانیم به عنوان یکی از دلایل ایجاد این عارضه در بدن بیماران RA معرفی نمود. علائم شکستگی ناشی از پوکی استخوان در بیماران مبتلا به RA شامل کمردرد، تغییر در وضعیت بدن یا انحنای ستون فقرات یا شکستگی استخوان ها در اثر زمین خوردن، به خصوص در مچ دست یا لگن می باشد.
بیماران با انجام ورزش های انعطاف پذیری و تحمل وزن همچنین مصرف کلسیم، ویتامین D یا داروهای پوکی استخوان می توانند از بروز عارضه تحلیل استخوان در بدن خود جلوگیری کنند.
10- روماتیسم و دیابت
دیابت زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تولید هورمون انسولین و یا کاربرد این هورمون نمی باشد. انسولین در بدن ما وظیفه دارد تا قندهای دریافت شده از غذاها را به انرژی تبدیل نماید. دیابت نوع یک نیز از جمله بیماری های خود ایمنی به شمار می رود. در این بیماری سیستم ایمنی به سلولهای پانکراس که محل تولید انسولین می باشند حمله می کند. دیابت نوع دو نیز از اختلال متابولیک در نحوه استفاده از انسولین در بدن بیمار ایجاد می شود.
ابتلا به RA می تواند خطر ابتلا به دیابت را در بیماران تا حد قابل توجهی افزایش دهد. اما با وجود پژوهش های انجام شده در سال های گذشته هنوز چیز زیادی در مورد ارتباط بین دیابت و RA نمی دانیم.
بر طبق نظریات دانشمندان بر این باورند که التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید ممکن است در ایجاد دیابت نقش داشته باشد. بیماران مبتلا به RA مقاومت بیشتری در برابر انسولین از خود نشان می دهند. همچنین سطح نشانگرهای التهابی در بدن افراد مبتلا به RA و دیابت بسیار بالا است. افراد مبتلا به RA به دلیل کم تحرکی از وزن بالاتری برخوردار می باشند که خود عامل نگران کننده ای در بروز بیماری دیابت نوع دو می باشد. همچنین داروهای استورئیدی مورد استفاده در درمان RA می تواند به افزایش سطح قند خون منجر گردد. در این بین مصرف داروهایی مانند داروی هیدروکسی کلروکین می تواند احتمال ابتلا به دیابت را در بیماران روماتیسمی کاهش دهد.
مصرف داروهایی مانند مسدودکننده‌های TNF و متوترکسات نیز می تواند مقاومت به انسولین را در بدن بیماران کاهش دهد. افراد مبتلا به RA می توانند با کنترل سبک زندگی از ابتلا به بیماری دیابت پیشگیری کنند. انجام مداوم حرکات ورزشی، رژیم غذایی سالم حاوی پروتئین متعادل، چربی های سالم، غلات کامل و سبزیجات غیر نشاسته ای، حفظ وزن و عدم استعمال دخانیات از مهمترین مواردی می باشد که این بیماران باید رعایت کنند. توجه به این موارد علاوه بر مدیریت روماتیسم مفصلی، می تواند خطر ابتلا به دیابت را در بیماران کاهش دهد.
